Trudne początki

Zbudowanie od podstaw archiwum IPN, zgromadzenie w nim prawie 90 kilometrów akt wraz z ich równoczesnym udostępnianiem, to przedsięwzięcie organizacyjne bez precedensu w najnowszych dziejach polskich archiwów. Co oznacza 90 kilometrów? Wyobraźcie sobie Państwo 90 km książek, ustawionych jedna za drugą, stykających się grzbietami...

Image

NOWE INICJATYWY: portal "Archiwum Pełne Pamięci"

Archiwum IPN, poczuwając się do odpowiedzialności za dokumentowanie losów Polaków, świadków i uczestników historii, doświadczonych w wyniku wydarzeń lat 1917-1990 uruchomiło projekt „Archiwum Pełne Pamięci” (http://archiwumpamieci.pl). Jest on częścią szerszej kampanii mającej na celu uświadomienie osobom posiadającym w prywatnych zbiorach ciekawe dokumenty, fotografie, wspomnienia i relacje o możliwości ich przekazania do Archiwum IPN.
(zobacz zwiastun spotu)

Image

NOWE INICJATYWY: portal "Trzecia pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski w dokumentach zasobu IPN"

8 czerwca 2017 r., w 30. rocznicę rozpoczęcia trzeciej pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski Archiwum IPN uruchomiło tematyczny portal internetowy. Na stronie http://www.trzeciapielgrzymka.ipn.gov.pl znajdą Państwo skany dokumentów, fotografie, filmy, mapy i inne interesujące pamiątki ostatniej podróży papieża Jana Pawła II do Polski Ludowej.
(zobacz zwiastun portalu)

Image
Image

Informator o zasobie archiwalnym IPN całościowo opisuje zgromadzone w Instytucie archiwalia

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie (AIPN)
Informacje o archiwum
Kod jednostki: 314
Nazwa jednostki/Akronim nazwy: Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie (AIPN)
Odmiany nazwy (w tym obcojęzyczne): ang: The Institute of National Remembrance – Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation, Office for the Preservation and Dissemination of Archival Records niem: Institut des Nationalen Gedenkens - Kommission zur Strafverfolgung von Verbrechen gegen das polnische Volk, Büro für den Zugang und die Archivierung von Dokumenten
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 18.12.1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz.U.07.63.424 ze zm.), ustawa z dnia 18.10.2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 – 1990 oraz treści tych dokumentów (Dz.U.07.63.425 ze zm.)
Tytuł prawny: instytucja publiczna
Forma zarządu: administracja państwowa
Typ zasobu archiwum: archiwum historyczne
Informacje o zasobie: Instytut Pamięci Narodowej powołany został ustawą z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Zgodnie z przepisami tego aktu w ramach swojej działalności archiwalnej Instytut gromadzi, ewidencjonuje, przechowuje, opracowuje, zabezpiecza i udostępnia dokumenty zbrodni oraz dokumenty ukazujące fakty i okoliczności dotyczące losów narodu polskiego w latach 1939-1990 i informujące o poniesionych ofiarach i wyrządzonych szkodach. Kryteria określające jaka dokumentacja powinna zostać przekazana do Instytutu Pamięci Narodowej określają art. 1, 5 oraz 25 ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej. Archiwum Instytutu gromadzi dokumenty organów bezpieczeństwa państwa (Urzędu Bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Wojskowej Służby Wewnętrznej oraz Zarządu II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego) wytworzone oraz gromadzone od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 grudnia 1990 r., a także organów bezpieczeństwa Trzeciej Rzeszy Niemieckiej i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, dotyczących zbrodni nazistowskich, komunistycznych oraz innych przestępstw stanowiących zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości lub zbrodnie wojenne, które popełnione zostały na osobach narodowości polskiej lub obywatelach polskich innych narodowości w okresie od dnia 1 września 1939 r. do dnia 31 lipca 1990 r. Instytut Pamięci Narodowej gromadzi wszelkie świadectwa innych represji z motywów politycznych, jakich dopuścili się funkcjonariusze polskich organów ścigania lub wymiaru sprawiedliwości albo osoby działające na ich zlecenie. Zgodnie z zapisami ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej do przekazania dokumentów zobowiązani byli m.in. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Szef Urzędu Ochrony Państwa (po reorganizacji służb specjalnych odpowiednio Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Szef Agencji Wywiadu) - co do dokumentów, zbiorów danych, rejestrów i kartotek, a także akt funkcjonariuszy, wytworzonych lub gromadzonych w okresie do dnia 31 lipca 1990 r.; Minister Obrony Narodowej - co do dokumentów, zbiorów danych, rejestrów i kartotek wojskowych organów bezpieczeństwa, a także akt funkcjonariuszy tych służb, wytworzonych lub gromadzonych w okresie do dnia 31 grudnia 1990 r.; Minister Sprawiedliwości - co do dokumentów, zbiorów danych, rejestrów i kartotek, wytworzonych oraz gromadzonych przez organy więziennictwa do dnia 31 grudnia 1956 r., przez wydział ochrony Centralnego Zarządu Zakładów Karnych i podległe mu jednostki w okresie do dnia 31 grudnia 1989 r., a także akt penitencjarnych osób represjonowanych z motywów politycznych osadzonych w zakładach karnych, aresztach śledczych i obozach odosobnienia; prezesi sądów powszechnych i wojskowych, jak również prokuratorzy kierujący powszechnymi i wojskowymi jednostkami organizacyjnymi prokuratury - co do akt spraw osób represjonowanych z motywów politycznych; dyrektorzy Archiwum Akt Nowych oraz innych archiwów państwowych - co do akt Polskiej Partii Robotniczej oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, dotyczących organów bezpieczeństwa państwa, a także akt organów bezpieczeństwa państw okupacyjnych (ich przekazanie polega na dostarczeniu kopii). Dyrektorzy archiwów państwowych zobowiązani równocześnie zostali do przekazania innych dokumentów, zbiorów danych, rejestrów i kartotek dotyczących działalności komunistycznego aparatu bezpieczeństwa, przechowywanych w tych archiwach (przekazanie na zasadzie użyczenia). Zgodnie z art. 68 ustawy o IPN do jego zasobu archiwalnego włączono akta wytworzone oraz zgromadzone w toku działalności Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (1991-1998) oraz jej poprzedniczek, tj. Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich (1945-1949) oraz Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce (1949-1991). Na dokumentację tę, obok materiałów własnych tych Komisji wytworzonych w toku ich działalności, składają się również akta organów administracji publicznej, urzędów, instytucji oraz organizacji społeczno-politycznych Trzeciej Rzeszy Niemieckiej, akta krajowych i zagranicznych organów oraz instytucji badania i ścigania zbrodni hitlerowskich, a także liczne unikatowe zbiory i kolekcje, kompletowane przez dziesięciolecia przez te komisje. W oparciu o przepisy ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 – 1990 oraz treści tych dokumentów do archiwum IPN przekazywane są dokumenty wytworzone w toku postępowań prowadzonych przez sądy w sprawach lustracyjnych z chwilą prawomocnego zakończenia postępowania w danej sprawie. Na dzień 31 grudnia 2011 r. zasób Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (dalej: AIPN w Warszawie) liczył 30867,48 mb. Większość zgromadzonych materiałów archiwalnych stanowi dokumentacja aktowa, mikrofilmy (mikrofisze oraz mikrofilmy szpulowe), zbiory fotografii oraz nagrania filmowe i dźwiękowe. Proces gromadzenia dokumentów przez AIPN w Warszawie rozpoczął się w połowie 2000 r. Na koniec tego roku zgromadzono 429 mb. akt. Rok 2001 zakończono wynikiem prawie 17 kmb. W połowie 2002 r. zasób AIPN w Warszawie posiadał niemalże 22 kmb. akt, zaś w połowie 2003 r. ponad 28 kmb. Lata następne cechowały się widocznym spadkiem wielkości przejmowanych dokumentów, osiągając roczną wielkość po kilkaset mb. Struktura zasobu, z uwzględnieniem grup podmiotów przekazujących materiały, przedstawia się następująco (wg stanu na dzień 01.01.2011 r.): Urząd Ochrony Państwa, następnie jego sukcesor - Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Warszawie przekazały 7463,8 mb akt, Agencja Wywiadu – 312,24 mb, Wojskowe Służby Informacyjne, następnie jego sukcesorzy: Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Służba Wywiadu Wojskowego – 1344,03 mb, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji – 7285,21 mb, Policja – 207,31 mb, Policja (materiały paszportowe) – 7406,06 mb, Więziennictwo – 22,94 mb, OKŚZpNP – 1717,4 mb, Archiwa państwowe – 146,21 mb, Archiwa wojskowe – 1664,35 mb, Straż Graniczna – 916,53 mb, organy administracji publicznej – 1956,9 mb, sądy i prokuratury powszechne – 131,46 mb, sądy i prokuratury wojskowe – 124,88 mb, dary i kolekcje – 19,21 mb. Odrębną kategorię archiwaliów zgromadzonych w AIPN w Warszawie stanowi zasób ewidencyjny (kartoteki i inwentarze), który obejmuje 6366,62 mb (stan na dzień 31.12.2011 r.). Na zasób kartoteczny składa się: kartoteka paszportowa, kartoteki ogólnoinformacyjne, kartoteka złożona z kart ewidencyjnych funkcjonariuszy odnoszących się do akt osobowych funkcjonariuszy, kartoteka MON, kartoteka b. Wojsk Ochrony Pogranicza oraz kartoteka b. Departamentu I MSW. Inną formą aktywności archiwalnej AIPN w Warszawie jest gromadzenie kopii zbiorów znajdujących się poza granicami kraju. Stało się to możliwe m.in. poprzez podpisanie szeregu umów międzynarodowych zakładających wymianę archiwalną kopiami dokumentów. Efektem tych działań jest skompletowanie kilkunastu zbiorów, powstałych na bazie kopii dokumentów z archiwów Federalnej Służby Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej i Służby Bezpieczeństwa Ukrainy, departamentalnych archiwów francuskich, Studium Polski Podziemnej oraz Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Krajowej Rady ds. Badań Archiwów Securitate w Bukareszcie, Instytutu Męczenników i Bohaterów Holocaustu Yad Vashem w Jerozolimie, Muzeum Holocaustu w Waszyngtonie, Archiwum Organów Bezpieczeństwa w Pradze, National Archive and Records Administration w College Park Maryland-USA oraz Instytutu Piłsudskiego w Ameryce z siedzibą w Nowym Jorku i innych. Prace związane z poszukiwaniem archiwaliów znajdujących się w zainteresowaniu Instytutu Pamięci Narodowej i ich przejmowaniem kontynuowane są do dzisiaj.
Przewodniki i informatory (publikacje o jednostce): Informator o zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej (stan na dzień 31 grudnia 2008 r.), pod red. Jerzego Bednarka i Rafała Leśkiewicza, Warszawa 2009 (w części dot. BUiAD: s. 55-464).
Udostępnianie dokumentów
Godziny otwarcia czytelni: poniedziałek - piątek 9.00-19.00
Czytelnia czynna godzin tygodniowo: 50
Przerwy i ograniczenia czasu udostępniania: 1-14 sierpnia oraz w dni ustawowo wolne od pracy
Liczba miejsc: 30
Ułatwienia dla niepełnosprawnych: Tak
Dojazd: Siedziba BUiAD znajduje się na ul. Kłobuckiej nr 21. Z centrum można dojechać m.in. w następujący sposób: z Dworca Centralnego autobusem nr 174 do ul. Bokserskiej i ok. 6-10 min. dojść pieszo; autobusem nr 504 do ul. Rzymowskiego, następnie przesiąść się do autobusu nr 165 i wysiąść na przystanku Taborowa; ze stacji Metro Centrum wysiąść na przystanku Metro Wilanowska, skąd autobusem nr 165 dojeżdżamy do przystanku Taborowa lub wysiadamy na stacji Metro Wierzbno, skąd autobusem nr 174 dojeżdżamy do ul. Bokserskiej; Koleją Mazowiecką wsiadamy na stacji Warszawa Śródmieście, wysiadamy na PKP Okęcie i stąd kierujemy się na południowy wschód, po 8 min. jesteśmy na miejscu.
Zasady udostępniania: Na podstawie ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 63 poz. 425 z późn. zm.), IPN realizuje następujące typy wniosków: (1) o udostępnienie do wglądu dokumentów; (2) o udostępnienie dokumentów osobowych dotyczących pracownika lub funkcjonariusza organów bezpieczeństwa państwa; (3) o udostępnienie dokumentów na potrzeby prowadzenia badań naukowych oraz publikacji materiału prasowego; (4) o udostępnienie dokumentów w celu wykonywania zadań ustawowych; (5) o udostępnienie do wglądu kopii akt spraw lustracyjnych; (6) o udostępnienie informacji zawartych w dokumentach organów bezpieczeństwa państwa dotyczących osób pełniących funkcje publiczne; (7) o wydanie zaświadczenia stwierdzającego, czy dane osobowe wnioskodawcy są tożsame z danymi osobowymi, które znajdują się w katalogu funkcjonariuszy, współpracowników, kandydatów na współpracowników organów bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 5 ustawy o IPN, oraz innych osób, udostępnionym w Instytucie Pamięci od dnia 26 listopada 2004 r. Udostępnienie wybranych kolekcji, zespołów i zbiorów archiwalnych warunkują również dwustronne umowy zawierane pomiędzy IPN i instytucjami współpracującymi, w szczególności zagranicznymi, oraz osobami prywatnymi (dot. kolekcji, zbiorów oraz archiwów prywatnych i rodzinnych). Nie udostępnia się materiałów w złym stanie technicznym oraz materiałów poddanych czynnościom cyfryzacji.
Usługi konserwatorskie i reprograficzne
Konserwacja archiwaliów – pracownia: Tak
Reprografia: Tak
Fotokopie: Nie
Mikrofilmy: Tak
Fotografie aparatem własnym: Nie
Digitalizacja: Tak
Kontakt
Miejscowość: Polska, woj. mazowieckie, Warszawa
Kod pocztowy: PL 02-699
Ulica: Kłobucka 21
Strona WWW: http://www.ipn.gov.pl
Telefony: 22 581 89 04
Fax: 22 581 86 37
E-Mail: sekretariat.ipn@ipn.gov.pl
Osoba kierująca jednostką
Funkcja Dyrektor
Imię i nazwisko: Marzena Kruk
Data powołania: 2016
E-Mail: sekretariat.ipn@ipn.gov.pl
Telefon: 22 581 89 04
Fax: 22 581 86 37
 
Deklaracja dostępności strony